DAYANIŞMA YAŞATIR!
Önce Çocuklar Derneği olarak 6 Şubat’ta gerçekleşen K. Maraş merkezli deprem sonrası yaşanan sorunlara ve çözüm yollarına ilişkin çalışmalarımıza ilk günkü duyarlılıkla devam ediyoruz. Özellikle deprem sonrası bölgede yaşanan sorunlara birçok farklı noktadan geliştirmeye çalıştığımız faaliyetlerimizle ayna tutmak ve çözüm yollarını çeşitlendirme gayretindeyiz.
İlk günden beri farkındayız ki deprem bölgesinde yürütülecek her çalışma kesinlikle uzun soluklu ve sonuç odaklı olmak durumundadır. Deprem sonrası öncelikli hedef grubumuz olan çocuklar ve kadınların yaşadıkları sorunlar noktasında sağlıklı çalışmalar yapmanın en önemli yollarından birisi de yapılacak analizler ve bilimsel veriler ışığında çözüm yolları geliştirmektir. Biz de bu kapsamda eğitim, sağlık, kültürel çalışmalar gibi birçok başlıkta araştırmalar ve istatistiklerle en doğru ve etkili çalışma perspektifini oluşturma gayretindeyiz.
6 Şubat 2023 tarihinden bu yana Önce Çocuklar Derneği olarak başta Adıyaman olmak üzere depremin etkilerinin yoğun şekilde hissedildiği Kahramanmaraş, Malatya, Hatay ve Gaziantep illerinde maddi, manevi ve gönüllülük çerçevesinde çeşitli faaliyetler yürütüyoruz. Bu kapsamda iki farklı dönemde söz konusu beş ili kapsayan fizibilite çalışmaları gerçekleştirdik. Özellikle Adıyaman ilinde hasarın boyutu ile yardımın boyutları arasında negatif bir korelasyon olduğunu tespit ettik. Bu nedenle derneğin temel hedef grubu olan çocukların yaşadıkları ihlalleri gönüllülerimiz aracılığıyla ve gözlem yoluyla belirlemiş olsak da veriye dayalı ve raporlaştırılmış bir şekilde gündemleştirme ihtiyacının ortaya çıktığını gördük.
Yaklaşık 3 aylık izlenimlerimiz ışığında çocukların başta eğitim hakkı olmak üzere sağlık hakkı, barınma hakkı, beslenme hakkı ve oyun hakkı ana başlıklarında ciddi ihlallere maruz kaldığını bunun yanısıra sorumluların gerekli tedbirleri almadığı tüm risklere karşı afetin her aşamasında çocuğu ve ihtiyaçlarını odağına alan bir müdahale ve destek planına sahip olmadığını belirledik. Şu açıktır ki, çocukların karşılaşmış olduğu tüm ihlallerin boyutunu ve etkilerini (Eğitim hakkı, sağlık hakkı, barınma hakkı, beslenme ve oyun hakkı) belirli bir metodoloji ile verileştirerek gündemleştirmek, veriler sonucunda ortaya çıkan ihtiyaçları duyurmak ve görünür kılmak biz sivil toplum örgütlerine mevcut problemlere yönelik aksiyonlar üretebileceğimiz alanlar sağlayacaktır.
Bu kapsamda Önce Çocuklar Derneği olarak, Sivil Düşün ortaklığıyla, Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi tarafından 12-19 Ağustos 2023 tarihleri arasında Adıyaman iline bağlı köylerde/kırsal alanlarda 215 aile ile çocuklarının deprem süreci ve sonrasında yaşadıkları eksiklik, ihtiyaç ve hak ihlallerine ilişkin bir saha çalışması gerçekleştirilmiştir.
Oyun alanlarına erişim üzerinden oyun hakkı, Okul/Eğitim merkezine erişim üzerinden eğitim hakkı, sağlık hizmetlerine erişim üzerinden sağlık hakkı gibi temel insan hakları konusunda insani yaşam koşullarına erişimde ciddi eksiklikler tespit edilmiştir. 2 bölümden oluşan soruların ilk bölümünde ailelerin sosyo-ekonomik verilerine ulaşmayı hedefleyen demografik sorular yer alırken ikinci bölümde ise hanede yaşayan çocuk sayısına, bu çocukların eğitime erişimi, sağlık hizmetlerine erişimi, oyun alanlarına erişimi ile beraber temel ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin sorular yer almıştır.
Yaptığımız araştırmalar sonucunda ortaya çıkmıştır ki Adıyaman’ın kırsal alanlarında okuma yazma oranı oldukça düşüktür. Araştırma grubunun yaklaşık 3/2’sinin Lise altı eğitim düzeyine sahip olduğu görülmektedir. Bu durum göstermektedir ki 18 yaş altı çocukların eğitim hakkı çeşitli sebeplerle ihlal edilmiştir.
Araştırma grubunun toplamda %70,7’sinin herhangi bir sigortaya sahip olamadığı görülmektedir. Bu kesim içerisinde yer alan “Yeşil Kartlı” kesim sadece sağlık hizmetlerinden faydalanabiliyorken ilgili oranın başta emeklilik olmak üzere herhangi bir sosyal güvence hakkına sahip olmadığı görülmektedir. Bu durum başta tarım ve hayvancılıkla geçimini sağlamak zorunda olanlar dâhil, neredeyse her 3 kişiden 2 sinin hayat boyu çalışmak zorunda kalacaklarını göstermektedir.
Deprem bölgesinde yaşayan insanlara yönelik yapılması gereken en önemli çalışmalardan biri de Psiko-Sosyal destek sunma çalışmalarıdır. Ne yazık ki araştırma grubunun %97,7’si bu hizmete ulaşamadıklarını belirtmişlerdir. Hem çocuklar hem de ebeveynleri için yaşamı tekrar normale döndürebilmek adına çok önemli olan bu çalışmalar Adıyaman ili kırsal kesimlerinde neredeyse kimseye ulaşmamıştır. Bu da mevcut travmalarla baş etme mücadelesinde bu insanların yalnız bırakıldıklarını göstermektedir.
Hedef kitlemiz olan çocukların en önemli ihtiyaç alanlarından birisi olan oyun oynama ve yaşıtlarıyla zaman geçirebilme hakkını kullanabileceği alanlara dönük olarak ise yaptığımız araştırmada ortaya çıkmıştır ki 6 Şubat Maraş Depremi sonrası izleme çalışmasına katılanların çoğunluğu psiko-sosyal destek alma imkanına erişememiş, çocukların eğitim ve öğrenim hakkı sekteye uğramış, sağlıklı beslenme hakkı ve hijyen koşullarına erişim hakkı çeşitli sebeplerden ihlal edilmiş, oyun alanlarının sınırlı olması çocuklar için en önemli şeylerden biri olan akranlarla zaman geçirme imkanını ortadan kaldırmış ve çocukların ortak kullanım alanları deprem sonrası barınma sorunu yaşayan insanların yerleşim alanı olmuştur. Nihai olarak barınma hakkı ile birlikte çocukların eğitim hakkı, sağlık hakkı, beslenme ve oyun hakkı ihlal edilmiştir.
Önce Çocuklar Derneği olarak yürüttüğümüz ve yürüteceğimiz çalışmaların çıktılarıyla başta seçim gündemi olmak üzere genel olarak da ülkedeki siyasi karmaşanın yarattığı gündemlerin gölgesinde kalan deprem felaketini sürekli gözönünde tutmaya ve çözüm yolları aramaya devam edeceğiz. Yaptığımız bu araştırmanın verilerinden hareketle bilimsel ve doğru analizlerle deprem bölgesindeki çocukların ihtiyaçlarına dönük çalışmalarımız daha da güçlenerek devam edecektir.
27.09.2023
Saygılarımızla
Önce Çocuklar Derneği
Video Grafikler